Tóm tắt nội dung
Viêm họng rất phổ biến nhất là ở trẻ em và người cao tuổi, có thể nói bất kì ai cũng từng bị viêm họng ở thời điểm nào đó trong suốt cuộc đời.
1. Nguyên nhân gây viêm họng
Có rất nhiều nguyên nhân gây viêm họng, bao gồm:
Do virus
Là nguyên nhân thường gặp nhất, khoảng 90% số ca viêm họng là do virus gây ra. Virus gây viêm họng đến từ các bệnh phổ biến như cảm cúm, bệnh sởi, thủy đậu, quai bị... Viêm họng do virus rất dễ lây từ người sang người, có thể lan thành dịch, nhất là trong môi trường đông người như trường học, công sở, bệnh viện.
Do vi khuẩn
Có nhiều vi khuẩn gây viêm họng, như liên cầu, trực khuẩn, tụ cầu… trong đó viêm họng do liên cầu là hay gặp nhất.
Do dị ứng
Hệ thống miễn dịch của cơ thể phản ứng với các tác nhân gây dị ứng (dị nguyên) như bụi, lông gia súc, gia cầm, phấn hoa, phấn bướm, thức ăn, thuốc...
Khí hậu
Thời tiết lạnh đột ngột, không khí lạnh và khô là nguyên nhân phổ biến gây viêm họng, nhất là ở trẻ em và người già.
Chất kích thích
Ngoài ô nhiễm không khí, các chất kích thích như thuốc lá hoặc các loại hóa chất như sản phẩm tẩy rửa cũng là nguyên nhân gây ra bệnh viêm họng.
Chấn thương
Các chấn thương như dị vật, hóc xương, nói nhiều, la hét… khiến vùng họng vị tổn thương, dẫn đến viêm họng.
Trào ngược dạ dày thực quản (GERD)
Dịch vị dạ dày có nồng độ acid cao trào ngược lên họng, thực quản, gây loét niêm mạc họng và dẫn đến viêm họng.
Suy giảm miễn dịch
Người nhiễm HIV, đang điều trị ung thư, mắc bệnh mạn tính như suy thận, suy gan, tiểu đường… tạo điều kiện thuận lợi cho các loại vi khuẩn, virus tấn công qua vùng cổ họng, gây bệnh viêm họng.
Khối u
Các khối u ở vùng họng, hạ họng, vòm họng cũng là nguyên nhân gây ra tình trạng viêm loét họng.
2. Triệu chứng viêm họng
Các triệu chứng thường gặp mà hầu như ai bị viêm họng cũng gặp phải là đau cổ họng, khó nuốt, cảm giác ngứa họng, nhiều đờm, ho…
Các triệu chứng toàn thân có thể gặp như sốt, đau đầu, đau cơ, mệt mỏi, chán ăn.
Ngoài ra, các triệu chứng còn tùy thuộc vào mức độ và diễn biến của viêm họng.
Triệu chứng viêm họng cấp
- Các triệu chứng xảy ra rầm rộ bao gồm: sốt cao 39 - 40°C, mệt mỏi, ăn kém, ớn lạnh nhức đầu, đau mỏi toàn thân, nổi hạch góc hàm…
- Đau họng nhiều, nhất là khi nuốt dù là uống nước, đôi khi có cảm giác nhói ở tai, ho theo từng cơn, chảy nước mũi, ngạt mũi, khàn tiếng, mất tiếng….
Triệu chứng viêm họng mạn tính
- Các triệu chứng ít rầm rộ hơn, thường kéo dài, nhiều tuần đến nhiều tháng
- Thường có cảm giác ngứa ở cổ, khô cổ, nuốt vướng, nóng rát… các triệu chứng hay gặp về đêm và sáng sớm.
- Khó nuốt, đau cổ họng khi nuốt thức ăn hoặc uống nước.
- Ho có đờm hoặc ho khan
- Khàn tiếng
- Nóng rát sau xương ức, có thể có triệu chứng của bệnh dạ dày, tá tràng như ợ hơi, ợ chua…
3. Biến chứng của viêm họng
Nói chung viêm họng khá lành, phần lớn khỏi không để lại di chứng. Một số có biến chứng chủ yếu gặp ở trẻ em hoặc người già.
Các biến chứng có thể gặp:
- Viêm phế quản, viêm phổi: xảy ra ở trẻ em, thương do viêm họng mà không được chăm sóc và điều trị kịp thời
- Viêm tai giữa: thường do viêm họng do vi khuẩn lâu ngày không được điều trị dứt điểm.
- Viêm họng do liên cầu beta tan huyết nhóm A có thể gây biến chứng viêm cơ tim, viêm khớp, thấp khớp
4. Điều trị viêm họng
Tùy theo nguyên nhân và mức độ mà có biện pháp điều trị khác nhau.
Viêm họng do virus
Viêm họng do virus chủ yếu là điều trị triệu chứng: như hạ sốt, giảm đau, giảm ho, long đờm, chống nghẹt mũi…
Viêm họng do vi khuẩn
Với viêm họng do vi khuẩn, thì thuốc đầu tiên phải lựa chọn điều trị là kháng sinh. Việc dùng thuốc kháng sinh phải tuân thủ theo phác đồ của bác sĩ, phải dùng đủ liều, đủ thời gian, ngay cả khi đã khỏi rồi để tránh kháng thuốc.
Bên cạnh thuốc kháng sinh, bác sĩ sẽ chỉ định thêm các thuốc khác nữa để phối hợp điều trị, như thuốc kháng viêm, thuôc long đờm, hạ sốt, giảm đau, chống nghẹt mũi…
5. Dự phòng bệnh viêm họng
Để dự phòng bệnh viêm họng cần thực hiện các biện pháp:
- Giữ ấm cổ họng, mũi, miệng nhất là trong mùa lạnh
- Hạn chế uống nước đá hay, nước lạnh, hay kem
- Uống nhiều nước sôi để nguội, nên uống nước ấm về mùa đông
- Vệ sinh răng miệng sạch sẽ, đặc biệt là tập thói quen súc họng bằng nước muối sinh lí mỗi ngày
- Uống ít rượu, bia, bỏ hút thuốc lá (nếu có).
- Nếu ở vùng khí hậu hanh khô, nên dùng máy tạo ẩm không khí.
- Tránh xa các yếu tố dễ gây dị ứng như phấn hoa, lông động vật.
- Luôn đeo khẩu trang khi đi ra nơi đông người nhằm tránh nguy cơ nhiễm virus, vi khuẩn…
Viêm họng
