Tóm tắt nội dung
Nguyên nhân gây bệnh mũi họng
ThS.BS Vũ Văn Lực, nguyên bác sĩ đa khoa Bệnh viện Hà Thành chỉ ra rất rõ có 4 nguyên nhân khiến cho chúng ta dễ mắc bệnh mũi họng, chính là:Mũi họng có cấu tạo thông với môi trường bên ngoài và thông nhau, liên tục chịu tác động của môi trường, khí hậu bên ngoài.
- Do môi trường ô nhiễm và đang có xu hướng ô nhiễm tăng lên.
- Do khí hậu nhiệt đới, nóng ẩm mưa nhiều và sự thay đổi thời tiết liên tục (ĐÂY LÀ LÝ DO KHIẾN BỆNH GIA TĂNG VÀ MÙA ĐÔNG, MÙA XUÂN).
- Do thói quen của người Việt Nam: Ý thức bảo vệ sức khỏe và phòng bệnh chưa cao, vệ sinh cá nhân chưa tốt, lạm dụng kháng sinh, ….
Các dấu hiệu nhận biết đang bị bệnh mũi họng
- Chảy nước mũi: Đây là biểu hiện thường gặp nhất, ban đầu thường chảy nước mũi loãng, dịch trong, giai đoạn muộn có bội nhiễm thì có thể chảy mũi xanh, dịch đục.
- Nghẹt mũi: Có thể nghẹt 1 bên, thậm chí cả hai bên làm cho người bệnh cảm thấy khó thở, phải thở bằng miệng, rất khó chịu
- Ho, hắt hơi: Có cảm giác ngứa mũi, ngứa trong cổ họng, hắt hơi liên lục, không thể kìm được
- Đau nhức: Có thể đau nhức hai bên cánh mũi, gò má, đau có thể lan lên trán, xung quanh cung lông mày, đau sau gáy, thậm chí đau nửa đầu,…
- Điếc mũi: Không ngửi thấy mùi gì do không len lỏi lên đến thần kinh khứu giác.
Bệnh mũi xoang, nếu không được điều trị kịp thời, có thể gây biến chứng viêm họng, viêm amydal, viêm tai giữa cấp, khi đó có các biểu hiện như:
- Sốt cao, đau họng, khó nuốt, ho, khạc đờm đặc kéo dài
- Khám họng thấy họng đỏ, amydal sưng to, có thể có hốc mủ
- Đau nhức tai, ù tai, nghe kém, chảy mủ tai,…
Những ai từng mắc bệnh mũi họng đều không xa lạ gì với khó chịu mà các bệnh này gây ra:
- Bệnh có thể gây cho người bệnh cảm giác mệt mỏi, khó chịu, đau người, đau mình mảy
- Người uể oải suốt cả ngày, không muốn làm gì, làm ảnh hưởng đến học tập và làm việc
- Chán ăn, ăn không ngon miệng, không muốn ăn uống gì cả, người lớn thì ít ảnh hưởng, ở trẻ em có thể gầy sút cân, chậm tăng cân,….
- Bệnh kéo dài có thể gây mất ngủ, rối loạn giấc ngủ, trầm cảm,…..
- Nếu bệnh nặng, không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến một số biến chứng, như viêm phế quản, viêm mũi họng mạn tính, viêm tai giữa mạn tính, viêm dây thần kinh thị giác,….
Cách khắc phục trong các cơn cấp tính
Theo BS. Vũ Văn Lực, bệnh mũi họng ở giai đoạn cấp tính hoặc các cơn bán cấp tính đối với bệnh mũi họng mãn tính, nếu được điều trị sớm, kịp thời, đúng bệnh thì các triệu chứng sẽ nhanh chóng được cải thiện. Nhưng phải kiên trì, tuân thủ đúng liều lượng và thời gian điều trị, cũng như lời khuyên của bác sĩ.Tùy theo nguyên nhân gây bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định thuốc phù hợp:
+ Thuốc kháng histamine (chlorpheniramin, promethazin, loratadine,fexofenadine,... ): Các loại thuốc này rất hiệu quả đối với ngứa và sổ mũi do dị ứng nhưng không có tác dụng chữa nghẹt mũi. Do vậy cần phối hợp với các thuốc điều trị nghẹt mũi.
+ Thuốc Corticoid (dạng xịt, dạng uống): Các thuốc này có tác dụng kháng viêm mạnh, cải thiện nhanh triệu chứng viêm, nghẹt mũi, sổ mũi. Tuy nhiên, thuốc có khá nhiều tác dụng phụ, nên phải hết sức thận trọng khi sử dụng, chỉ sử dụng khi thật cần thiết và phải có sự chỉ định của bác sĩ.
+ Thuốc co mạch giúp thông mũi: Thường dùng là xylometazolin. Thuốc khá hiệu quả trong việc làm thông mũi nhưng cũng có tác dụng phụ. Loại thuốc này dùng dưới dạng uống hay xịt, chỉ nên dùng trong vòng 7 ngày do hiện tượng nhờn thuốc tạo nên vòng bệnh lý luẩn quẩn dẫn tới viêm mũi mạn tính.
Một số loại thuốc xịt hiện nay chứa 3 thành phần gồm Xylomethazolin (giúp co mạch, hết ngạt mũi), Dexathethazone (giúp chống viêm, hết ngạt mũi, sổ mũi) và Neomycin sulfat (kháng sinh có tác dụng diệt khuẩn tại chỗ) như thuốc Hadocort D cho hiệu quả khá cao trong điều trị các triệu chứng của bệnh viêm xoang khi kết hợp với các thuốc điều trị khác.
Do có chứa thành phần kháng sinh Neomycin sulfat, nên có thể xịt trực tiếp vào họng, vào tai trong các trường hợp viêm họng, viêm tai giữa, viêm ông tai ngoài.
+ Thuốc giảm đau, hạ sốt: Thường dùng nhóm paracetamol hoặc ibuprofen, sử dụng khi có đau đầu, đau nhức xoang kèm theo sốt hoặc không.
+ Thuốc súc rửa mũi: Dùng dung dịch nước muối loãng hoặc NaCl 0,9% cho vào lọ nhựa sạch, rồi nhỏ vài giọt vào hốc mũi sau đó cúi xuống và xì sạch dịch mũi, thực hiện như vậy vài lần vào các buổi sáng, chiều, tối.
+ Thuốc kháng sinh: Trong trường hợp bị nhiễm trùng nặng, bệnh bị tái phát hoặc kéo dài dai dẳng thì việc sử dụng thuốc kháng sinh là cần thiết. Việc dùng thuốc kháng sinh phải đúng và đủ liều, dùng liều cao ngay từ đầu, tránh tình trạng kháng thuốc.
+ Thuốc kháng nấm: Khi viêm mũi họng do nhiễm nấm, cần sử dụng thuốc kháng nấm. Liều dùng, thời gian dùng thuốc phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng nhiễm nấm và tốc độ đáp ứng của bệnh.
Điều trị bằng phẫu thuật hoặc thủ thuật:
+ Thủ thuật Proetz súc rửa xoang: Đây là cách rửa xoang, lấy mủ từ xoang ra bằng áp lực âm không gây đau hoặc chảy máu, không cần dụng cụ y khoa như kìm, kéo… phù hợp với những trường hợp viêm mũi xoang nhẹ.+ Khi điều trị nội khoa bằng thuốc không đỡ, hoặc tình trạng bệnh nặng, kéo dài, hay tái phát, thì phải tiến hành phẫu thuật. Hiện nay chủ yếu áp dụng phẫu thuật nội soi nạo xoang, hoặc hút rửa mũi xoang qua đường miệng.
+ Phẫu thuật cắt polyp mũi, chỉnh hình vách ngăn để điều trị các tác nhân gây viêm (nếu có). Trường hợp viêm xoang do răng, cần phải nhổ răng gây bệnh.
Cách tránh các cơn cấp tính khi mắc bệnh mạn tính:
BS. Vũ Văn Lực cho biết thêm, nếu chẳng may chúng ta để các bệnh mũi họng chuyển sang dạng mãn tính, chẳng hạn như viêm họng, viêm xoang mạn tính,…. Rất dễ tiến triển thành viêm cấp, nếu như không có biện pháp điều trị phù hợp và kịp thời.Vì thế mà điều trị bệnh trong giai đoạn mạn tính cũng hết sức quan trọng. Các biện pháp điều trị thường là:
- Khi xác định được nguyên nhân thì điều trị loại trừ hết nguyên nhân gây bệnh. Chẳng hạn như điều trị dứt điểm các nguyên nhân gây viêm vùng mũi họng như viêm mũi, viêm xoang, viêm amidan, viêm tai giữa,.….
- Điều trị dị ứng, kích ứng họng (nếu có) và chống viêm tại chỗ bằng thuốc xịt họng như Hadocort-D, xịt họng (và/hoặc mũi, tai) ngày 3-4 lần sẽ dễ chịu ngay và giúp nhanh hết bệnh. Thuốc này cũng chỉ nên dùng trong khoảng 7-10 ngày.
- Đốt điện có thể được áp dụng đối với thể quá phát, phẫu thuật điều trị nguyên nhân đối với các trường hợp bị dị tật bẩm sinh như sứt môi, hở hàm ếch,...
- Điều trị các yếu tố nguy cơ là tác nhân gây cản trở lưu thông mũi: Như phẫu thuật vẹo vách ngăn, cắt polyp mũi,...
- Cùng với việc dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, nhỏ mũi, rửa mũi, súc họng, khí dung bằng nước muối ấm ngày 2 - 3 lần.
Cách phòng tránh mắc bệnh mũi họng như thế nào
Để phòng ngừa bệnh mũi họng, nhất là về mùa đông xuân, chúng ta cần lưu ý một số biện pháp sau:- Đeo khẩu trang trước khi ra đường hoặc làm công việc gặp nhiều bụi, giữ môi trường xung quanh luôn sạch sẽ, tránh xa khói bụi, chất thải, khói thuốc lá....
- Tránh hít luồng không khí lạnh, khô: Không nên để mũi đối diện trực tiếp với luồng gió của máy lạnh hoặc máy quạt khi nằm ngủ, hoặc khi ngồi làm việc.
- Cần giữ ấm khi đi ngoài trời lạnh, trời mưa, đặc biệt với những ai phải làm việc quá khuya hoặc dậy quá sớm.
- Khi tắm hoặc đi bơi, nếu bị nước vào tai hoặc mũi cần biết cách để cho nước ra ngoài.
- Vệ sinh mũi họng thường xuyên với dung dịch nước muối biển.
- Tránh stress: Khi làm việc quá sức, lo lắng nhiều, hệ miễn dịch của cơ thể suy yếu rất dễ bị nhiễm khuẩn, trong đó mũi xoang dễ bị nhiễm nhất vì là cơ quan lọc không khí trước khi đưa vào cơ thể.
Bệnh mũi họng ở mỗi người mỗi khác, nên tuyệt đối không được một đơn thuốc dùng chung cho tất cả những ai mắc phải. Cách tốt nhất để không phải chịu những hậu quả khó chịu của bệnh, cần biết cách phòng tránh. Trường hợp bị bệnh mũi họng, cần đến khám bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán chính xác và tuân thủ phác đồ điều trị, kết hợp với các biện pháp hỗ trợ hiệu quả.
Xem lại buổi livestream của Bác sỹ tại đây :
Mọi thắc mắc bạn đọc xin gửi về hòm thư songkhoe@bacsituvan.vn hoặc Gọi 19001259 để được chuyên gia tư vấn trực tiếp miễn phí.
Tai mũi họng
