Rối loạn kinh nguyệt: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách chữa

Kinh nguyệt là một hiện tượng sinh lý bình thường ở phụ nữ, nó phản ánh hoạt động của buồng trứng. Thông thường đầu chu kỳ kinh nguyệt có vài nang trứng phát triển, sau đó có 1 nang được lựa chọn phát triển vượt trội. Khi nang trứng phát triển đến một thời điểm nhất định sẽ “phóng thích” trứng (thường ở giữa chu kỳ kinh nguyệt vào khoảng ngày thứ 14 trước ngày hành kinh tiếp theo).

Song song với sự phát triển của nang trứng, dưới ảnh hưởng của nội tiết tố, lớp nội mạc tử cung cũng phát triển dầy lên, tăng sinh mạch tân tạo. Nếu trứng rụng mà được thụ tinh sẽ di chuyển về buồng tử cung và làm tổ ở đó. Nếu không có hiện tượng thụ tinh, trứng sẽ bị đào thải ra ngoài, đồng thời lớp nội mạc tử cung sẽ bong ra để hình thành kinh nguyệt.

Kinh nguyệt xuất hiện lần đầu đánh dấu bé gái dậy thì chính thức (thường từ 12 – 16 tuổi) và chấm dứt ở tuổi mãn kinh (thường từ 50 – 55 tuổi). Một chu kỳ kinh nguyệt được tính từ ngày đầu khi có kinh đến trước ngày có kinh lần sau. Chu kỳ kinh nguyệt thường là 28 ngày, những cũng có thể ngắn hơn khoảng 25 ngày, 22 ngày, hoặc có thể dài hơn khoảng 30 - 35 ngày, thậm chí có người mỗi năm có 2 kỳ kinh. Thời gian có kinh khoảng 3 – 5 ngày và lượng máu kinh bình thường khoảng 50 – 150ml.

Chu kỳ kinh nguyệt phản ánh tình trạng sức khỏe của chị em phụ nữ, một chu kỳ đều thể hiện người có sức khỏe tốt. Rối loạn kinh nguyệt là những biểu hiện bất thường về chu kỳ, về thời gian, số ngày có kinh và lượng máu kinh so với những chu kỳ bình thường trước đó. Đây có thể là triệu chứng của một bệnh lý nào đó, hoặc do nội tiết, đôi khi chỉ đơn thuần là do tâm lý căng thẳng, thức khuya, mất ngủ, chế độ ăn…

Rối loạn kinh nguyệt có thể xảy ra cho phụ nữ ở nhiều độ tuổi, mức độ và biểu hiện khác nhau như ở lứa tuổi dậy thì, sinh con, tiền mãn kinh... gây ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe, khả năng sinh lý và chức năng sinh sản của phụ nữ nếu không được điều trị kịp thời.

1. Nguyên nhân gây rối loạn kinh nguyệt

Rối loạn nội tiết tố nữ

Nội tiết tố trong cơ thể của người phụ nữ cân bằng sẽ giúp điều hòa chu kỳ kinh nguyệt. Tuy nhiên, chúng không duy trì sự ổn định mãi mà sẽ thay đổi thất thường khi phụ nữ trải qua các giai đoạn khác nhau của cuộc đời như: dậy thì, mang thai, sinh con, cho con bú, tiền mãn kinh, mãn kinh… Sự biến đổi này sẽ dẫn tới hàng loạt thay đổi của cơ thể, triệu chứng dễ nhận biết nhất là chu kỳ kinh nguyệt thất thường.

Mang thai và cho con bú

Trong suốt thời gian mang thai, người mẹ sẽ tạm thời dừng có kinh nguyệt và khi sinh em bé từ 3 tháng đến 1 năm sau các mẹ mới có kinh trở lại. Nguyên nhân là do trong thời kỳ mang thai, lượng hormone estrogen tăng cao để bảo vệ thai nhi và chúng giảm không phanh sau khi sinh em bé. Sự thay đổi đột ngột này là nguyên nhân gây rối loạn chu kỳ kinh nguyệt. Bên cạnh đó, khi cho con bú, hormone prolactin (hormone tiết sữa) hoạt động mạnh làm ức chế estrogen gây hiện tượng mất kinh. Trường hợp này không cần lo lắng, vì vòng kinh sẽ quay trở lại khi ngừng cho con bú.

Lạm dụng thuốc tránh thai

Thành phần của thuốc tránh thai hàng ngày bao gồm Estrogen và Progestin có tác dụng làm dày và đặc chất nhầy tử cung khiến tinh trùng không di chuyển vào sâu để gặp trứng. Ngoài ra, thuốc tránh thai còn làm ức chế phóng noãn. Nếu dùng đều đặn hàng ngày thì thuốc tránh thai giúp ổn định chu kỳ kinh nguyệt, nhưng nếu sử dụng thất thường hoặc lạm dụng có thể khiến chu kỳ kinh nguyệt thay đổi, lúc sớm lúc muộn.

Tiền mãn kinh

Bước vào giai đoạn tiền mãn kinh, cơ quan sinh sản của người phụ nữ hoạt động kém hiệu quả, chức năng buồng trứng suy giảm dần. Chu kỳ kinh nguyệt vì thế mà thay đổi thất thường.

Hội chứng buồng trứng đa nang

Đây là bệnh xảy ra ở khoảng 10% phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Phụ nữ bị buồng trứng đa nang có sự gia tăng bất thường về nồng độ Androgen (hormone nam giới) trong cơ thể. Hormone này gây gián đoạn quá trình phát triển của nang noãn từ đó buồng trứng xuất hiện nhiều nang nhỏ. Các nang này cản trở trứng chín và rụng, vì thế mà chu kỳ kinh nguyệt bị ảnh hưởng.

Các vấn đề tuyến giáp

Khi tuyến giáp hoạt động kém sẽ làm suy giảm quá trình bài tiết prolactin (hormone sinh sản được tiết ra từ tuyến yên), từ đó làm ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt. Ngoài ra hiện tượng cường giáp, có thể khiến chu kỳ kinh nguyệt ngắn hơn, ít hơn.

Điều kiện làm việc không tốt

Những chị em phải thường xuyên tiếp xúc, làm việc ở môi trường độc hại có chứa các chất hóa học, sinh học hay phóng xạ sẽ có nguy cơ cao mắc các bệnh về đường sinh dục, trong đó có bệnh lý kinh nguyệt không đều.

Lạc nội mạc tử cung

Lạc nội mạc tử cung xảy ra khi lớp mô bình thường bao phủ trong tử cung phát triển ra bên ngoài. Một số người khi mắc bệnh sẽ phải chịu những cơn đau bụng kinh dữ dội, ra nhiều máu hơn bình thường. Ngoài ra có thể kèm một số tình trạng như chóng mặt, người mệt mỏi…

Ung thư cổ tử cung

Ung thư cổ tử cung có thể gây ra những thay đổi trong chu kỳ kinh nguyệt như ra máu giữa kỳ, kinh nguyệt ra nhiều, khí hư ra bất thường, chảy máu khi quan hệ, đau bụng kinh dữ dội… Đây là một chứng bệnh vô cùng nguy hiểm. Do đó, thấy các triệu chứng trên, nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và có phương pháp điều trị kịp thời, tránh những hậu quả đáng tiếc.

Tác dụng phụ của thuốc

Một số loại thuốc, đặc biệt là các thuốc tránh thai, thuốc kháng sinh liều cao có thể gây ra tác dụng phụ làm rối loạn kinh nguyệt với các biểu hiện như: làm thay đổi chu kỳ kinh nguyệt, kinh nguyệt ra quá nhiều, rong kinh… Kèm theo đó, người bệnh thường có những triệu chứng khác như mệt mỏi, đau bụng…

Stress

Áp lực công việc quá lớn, tinh thần căng thẳng, mệt mỏi… làm cho tuyến thượng thận tiết hormone cortisol. Hormone này ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình sản sinh nội tiết tố nữ, khiến chúng bị rối loạn, dẫn đến kinh nguyệt không đều.

Tập thể dục quá sức

Tập thể dục nặng hoặc quá sức không chỉ làm tiêu hao nhiều năng lượng mà còn làm thay đổi hoạt động của hormone trong cơ thể và có thể gây mất kinh thứ phát.

Ăn kiêng quá mức:

Ăn kiêng quá mức sẽ dẫn tới tình trạng suy dinh dưỡng, ảnh hưởng đến quá trình sản sinh nội tiết tố nữ và phóng noãn. Hậu quả là có thể bị mất kinh hoặc thưa kinh.

Tăng, giảm cân đột ngột:

Thay đổi cân nặng đột ngột cũng là nguyên nhân gây rối loạn kinh nguyệt. Bởi cân nặng thất thường cũng làm thay đổi hormone trong cơ thể, từ đó dẫn tới rối loạn chu kỳ kinh nguyệt.

2. Biểu hiện rối loạn kinh nguyệt

• Màu sắc bất thường: Máu kinh chuyển từ màu đỏ thẫm sang đỏ nâu, thậm chí chuyển sang màu đen và lẫn cục máu đông, mùi hôi khó chịu… là dấu hiệu của rối loạn kinh nguyệt.
• Rong kinh: Rong kinh là một trong những biểu hiện của rối loạn kinh nguyệt thường gặp ở phụ nữ. Số ngày hành kinh ở chu kỳ bình thường là 3-5 ngày, lượng máu kinh từ 20-80ml. Tuy nhiên, nếu bị rong kinh, thời gian có kinh kéo dài trên 7 ngày, máu kinh ra nhiều.
• Thiểu kinh: Ngược lại với rong kinh, thiểu kinh là hiện tượng lượng máu kinh ra rất ít, lượng máu trong cả chu kỳ kinh nguyệt chỉ hơn 20ml, số ngày có kinh khoảng 1-2 ngày.
• Kinh nguyệt không đều: Kinh nguyệt đến không đều, tháng đến sớm, tháng đến muộn, rất khó tính toán chính xác ngày có kinh.
• Chậm kinh: Chậm kinh là hiện tượng kinh nguyệt đến chậm trên 7 ngày, thậm chí cả tháng so với chu kỳ trước.
• Có kinh sớm: Kinh nguyệt đột ngột đến sớm hơn 7 ngày, thậm chí 1 tháng có kinh 2 lần… đều là những biểu hiện của kinh nguyệt đến sớm.
• Mất kinh: Đây là tình trạng kinh nguyệt đột ngột biến mất và không xuất hiện lại trong thời gian dài (trừ trường hợp mang thai, trước khi dậy thì hoặc tiền mãn kinh). Nếu không thấy kinh trong khoảng hơn 3 tháng thì cần phải được điều trị để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như khả năng sinh sản.
• Đau bụng kinh (thống kinh): Cơn đau bụng dữ dội có thể xảy ra trước và trong thời gian hành kinh làm cho cơ thể cảm thấy mệt mỏi, mặt xanh xao, mất sức…
• Xuất huyết ngoài kỳ kinh: Lượng máu kinh có thể xuất hiện ở giữa chu kỳ kinh nguyệt, tuy nhiên chúng ra rất ít và nhanh chóng biến mất.

3. Sự nguy hiểm của rối loạn kinh nguyệt

Rối loạn kinh nguyệt nếu như không được thăm khám và điều trị kịp thời sẽ gây nên những biến chứng hết sức nguy hiểm đối với sức khỏe, cụ thể:

• Tăng nguy cơ viêm nhiễm phụ khoa: Chu kỳ kinh kéo dài không chỉ gây bất tiện cho sinh hoạt hàng ngày mà còn là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn tấn công và gây viêm nhiễm “vùng kín” như viêm âm đạo, viêm buồng trứng, viêm cổ tử cung… Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn tăng nguy cơ vô sinh, hiếm muộn, nặng hơn nữa có thể dẫn tới ung thư nếu không được phát hiện và điều trị sớm.
• Thiếu máu: Nếu như kinh nguyệt ra nhiều, kéo dài, xuất huyết giữa chu kỳ kéo dài có thể dẫn đến thiếu máu, gây đau đầu, chóng mặt, cơ thể mệt mỏi, người xanh xao, hay ngất xỉu. Thiếu máu nặng nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến các vấn đề về tim mạch.
• Ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản, tăng nguy cơ vô sinh: Rối loạn kinh nguyệt không phải là nguyên nhân trực tiếp bị vô sinh. Tuy nhiên, chúng sẽ làm ảnh hưởng tới quá trình phóng noãn và rụng trứng, làm giảm khả năng thụ thai. Bên cạnh đó, nếu nguyên nhân dẫn đến rối loạn kinh nguyệt là do rối loạn nội tiết tố nữ hoặc mắc các bệnh phụ khoa, u buồng trứng, ung thư cổ tử cung… thì cơ hội mang thai rất thấp, thậm chí là vô sinh nếu không điều trị đúng cách.
• Ảnh hưởng đến sắc đẹp: Rối loạn kinh nguyệt khiến làn da kém mịn màng, nổi mụn… gây ảnh hưởng xấu đến nhan sắc, sự tươi trẻ của phái đẹp. Không chỉ vậy, chúng còn khiến lo lắng, căng thẳng, mất tự tin, hay nóng giận, cáu gắt, chất lượng cuộc sống bị suy giảm đáng kể.

4. Điều trị rối loạn kinh nguyệt

Rối loạn kinh nguyệt không chỉ gây bất tiện trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày mà về lâu dài có thể ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản và thiên chức làm mẹ của nữ giới. Chính vì thế, nếu có rối loạn kinh nguyệt, phụ nữ cần đi khám, tìm nguyên nhân và điều trị sớm.

4.1. Điều trị nguyên nhân

Điều trị bệnh lý gây kinh nguyệt rối loạn, chẳng hạn do viêm nhiễm phụ khoa thì điều trị viêm, do u xơ tử cung thì điều trị u xơ…

4.2. Điều trị bằng thuốc

Nếu do nguyên nhân do rối loạn nội tiết, thuốc điều trị cơ bản là bổ sung nội tiết tố nữ. Các loại thuốc này chủ yếu là bổ sung estrogen và progesteron ở dạng tổng hợp. Tuy mang lại hiệu quả nhanh chóng, nhưng nếu sử dụng không đúng liều lượng có thể gây ra nhiều tác dụng phụ. Vì thế phải sử dụng theo chỉ định của bác sĩ và phải có sự kiểm soát.

5. Dự phòng rối loạn kinh nguyệt

Giữ tinh thần thoải mái, tập luyện hợp lý

• Giảm stress và áp lực công việc bằng cách thư giãn, nghỉ ngơi, vui chơi hay du lịch… để lấy lại sự cân bằng của cơ thể, tránh tình trạng mất cân bằng nội tiết tố dẫn đến rối loạn kinh nguyệt.

• Ngủ đúng giờ, đủ giấc, hạn chế thức khuya để kích thích các hormone trong cơ thể hoạt động hiệu quả, hỗ trợ điều hòa kinh nguyệt.

• Tích cực tập luyện thể dục thể thao với những bài tập nhẹ nhàng, vừa sức như bơi lội, đi bộ, cầu lông, yoga… cũng giúp đẩy lùi chứng rối loạn kinh nguyệt. 

Chế độ dinh dưỡng đầy đủ

Để có chu kỳ kinh nguyệt đều đặn, chị em cần điều chỉnh chế độ ăn uống khoa học, đúng giờ giấc, đủ bữa và bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể.

• Bổ sung các thực phẩm có giàu axit béo như omega 3, omega-6, omega-9 có nhiều trong cá biển, các loại hạt, quả bơ… Các axit béo này có vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất các hormone của cơ thể.

• Tích cực ăn các loại rau xanh đậm như súp lơ, cải bắp, hoa quả giàu vitamin B, C... và khoáng chất sắt, magie, kẽm, mangan…

• Uống đủ 1,5-2 lít nước mỗi ngày.

• Tránh xa các loại thức ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, thực phẩm chế biến sẵn… Đồng thời, hạn chế sử dụng chất kích thích như bia, rượu, thuốc lá, cà phê… bởi chúng không chỉ khiến chu kỳ kinh nguyệt bị rối loạn mà còn gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, gia tăng các bệnh ung thư và ảnh hưởng đến quá trình sinh sản.

Thận trọng khi dùng thuốc tránh thai:

Thuốc tránh thai có thành phần chủ yếu là hai loại hormone nội tiết là estrogen và progesterone ở dạng tổng hợp. Nếu được sử dụng một cách đều đặn và đúng chỉ định, thuốc tránh thai hàng ngày có tác dụng ổn định chu kỳ kinh nguyệt. Nhưng nếu dùng không đúng hoặc lạm dụng có thể gây rối loạn kinh nguyệt.

Sử dụng thực phẩm chức năng chứa nội tiết tố nữ từ thảo dược:

Theo các chuyên gia phụ sản việc ổn định và cân bằng nội tiết tố chính là cách tốt nhất giúp khắc phục hiệu quả chứng rối loạn kinh nguyệt. Giải pháp được tin dùng hiện nay là bổ sung estrogen cùng các tiền nội tiết tố có nguồn gốc từ thảo dược an toàn, không cần kê đơn của bác sĩ.
Trong hàng ngàn các loại thảo dược, EstroG-100 (từ Đương quy, Tục đoạn, Cách sơn tiêu) là nguồn cung cấp estrogen an toàn và hiệu quả, đã được FDA Mỹ, Bộ Y tế Canada chứng nhận an toàn và cho tác dụng hiệu quả vượt trội hơn 3 lần so với các estrogen thông thường.

EstroG-100 khi được đưa vào cơ thể đóng vai trò là một nguyên liệu giúp tổng hợp estrogen theo nhu cầu, và bù đắp lượng estrogen bị suy giảm, giúp cơ thể tự cân bằng nội tiết tố nữ. Với thành phần hoàn toàn tự nhiên nên EstroG-100 rất an toàn với cơ thể, không gây ứ đọng làm tăng nguy cơ cường estrogen như khi sử dụng liệu pháp thay thế.

Hiện nay, các nhà khoa học đã nghiên cứu thành công viên uống bổ sung nội tiết tố EstroG-100 và kết hợp với các tiền nội tiết tố thảo dược như Pregnenolone (củ mài) để giúp kích thích cơ thể sản xuất ra Progesterone nội sinh với lượng cân bằng với Estrogen, không gây dư thừa nội tiết tố cho cơ thể, giúp điều hòa kinh nguyệt hiệu quả.

Rối loạn kinh nguyệt là “thủ phạm” gây ra hàng loạt các triệu chứng khó chịu về tâm sinh lý và đe dọa thiên chức làm mẹ của nữ giới. Chính vì vậy, cần xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, sinh hoạt khoa học để tăng cường sức khỏe. Bên cạnh đó đừng quên thăm khám sức khỏe thường xuyên để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và có phương pháp điều trị kịp thời.

Nếu vẫn còn thắc mắc về tình trạng rối loạn kinh nguyệt hãy liên hệ 1800.55.88.89 (miễn cước) – 0896.509.509 (trực 24/7) hoặc gửi câu hỏi về hòm thư songkhoe@bacsituvan.vn để được chuyên gia giải đáp.

Rối loạn kinh nguyệt