Khoảng 1/3 những người bị tai biến mạch não bị liệt nửa người, sau 6 tháng có đến 2/3 các trường hợp không thể tự làm được các việc thông thường. Vì vậy mà phục hồi chức năng đối với người tai biến mạch máu não là vô cùng quan trọng, phải thực hiện song song với quá trình điều trị, không thể tách rời khỏi quá trình điều trị. Phục hồi chức năng tiến hành sớm, ngay khi điều trị ổn định.

Phục hồi chức năng gồm:

+ Trong vòng tuần đầu tiên:

Tiến hành sớm, đang nằm trong bệnh viện, sau khi bệnh đã điều trị ổn định, cần đánh giá khả năng nuốt, khả năng tự chăm sóc bản thân, thực hiện các công việc cá nhân. Thời gian này, người bệnh chưa thể tự nuốt được thì vẫn phải cung cấp chất dinh dương qua ống thông dạ dày hoặc tiếp tục nuôi dưỡng qua đường tĩnh mạch.

Khuyến khích người bệnh tự thực hiện các công việc cá nhân, nếu cần thì có thể có thể trợ giúp thêm.

+ Từ tuần thứ 2 đến tuần thứ 6:

Rèn luyện cho người bệnh dùng tay để thực hiện các công việc cá nhân, như mặc quần áo, đánh răng, vệ sinh cá nhân.

Luyện tập vận động dần dần tay chân bên liệt, ban đầu cho vận động chủ động như co, ruỗi, nắm cầm, kéo. Sau đó có thể cho luyện tập có trở kháng và trợ giúp của thiết bị chuyên dụng.

Có thể cho đi lại với sự trợ giúp của nạng, xe tập đi, hoặc có người hỗ trợ. Tùy theo mức độ, có thể tăng dần quãng đường và thời gian tập đi.

+ Từ tháng thứ 1 đến tháng thứ 6:

Giai đoạn này người bệnh thường đã ra viện và về nhà điều trị. Khi đó cần hướng dẫn tự thực hiện các công việc cá nhân như mặc quần áo, vệ sinh cá nhân, cầm cốc, cầm sách, gấp quần áo… Ban đầu có thể có trợ giúp, thời gian thực hiện nói chung tăng dần, cứ 5 phút một, sau đó tăng lên 20 phút, cho đến khi tự thực được công việc.

Vẫn cần phải có sự hỗ trợ bằng các thiết bị giúp tập đi, tập vận động cơ bắp, như nạng, xe tập đi, thiết bị đàn hồi giúp luyện tập tăng sức mạnh cơ. Tập với cường độ và thời gian tăng dần.

Nếu bệnh nhân không thể tự làm, có thể dùng các dụng cụ trợ giúp tay hoặc chân, cho người bệnh tự tập theo các dụng cụ này.

+ Sau 6 tháng:

Tiếp tục tăng cường đi bộ, vận động, tự thực hiện các công việc cá nhân, vệ sinh cá nhân.

Nếu có mất ngôn thì nên cho nghe và đọc truyền, đọc báo, xem TV, nghe đài,…. Rồi ngay lập tức cho kể lại câu chuyện. Tập kỹ năng này với mức độ khó tăng dần.

Giai đoạn đầu tập nói, phải có sự hỗ trợ của chuyên gia, với sự phối hợp của những người thân trong gia đình. Thời gian cho luyện tập tiếng nói phải 40 – 100 giờ trong 3 tháng đầu tiên.

Phục hồi chức năng trong tai biến là rất quan trọng, khả năng phục hồi phụ thuộc vào mức độ tổn thương, quá trình điều trị có kịp thời hay không, thực hiện phục hồi sớm hay muộn. Nói chung thực hiện phục hồi càng sớm khả năng phục hồi càng cao.

Ths.Bs Vũ Văn Lực

Gửi câu hỏi cho bác sĩ

Tai biến mạch máu não