Xương có mặt ở khắp nơi trên cơ thể, là khung nâng đỡ toàn bộ cơ thể. Xương còn là điểm tựa cho các cơ bám vào, nhờ đó mà cơ thể vận động được. Xương còn giúp bảo vệ các cơ quan, như xương sọ bảo vệ não, lồng ngực bảo vệ tim và phổi. Xương còn là nơi dự trữ và chuyển hóa canxi – phospho.
Ung thư xương là tình trạng khối u ác tính hình thành ở xương. Bệnh có thể xuất hiện ở bất kỳ xương nào trong cơ thể, nhưng hay gặp nhất là ở các xương dài như xương cánh tay, xương đùi, xương cẳng chân…
Khi nói đến ung thư xương, thường chỉ những ung thư nguyên phát ở xương, không phải do ung thư ở cơ quan khác di căn đến xương. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, ung thư ở nơi khác nhưng biểu hiện ở xương lại là sớm nhất, rầm rộ nhất.
Ung thư xương là một loại ung thư nguy hiểm, bệnh thường diễn biến âm thầm, tỷ lệ tử vong cao.
Nguyên nhân
Cho đến này, nguyên nhân gây ung thư xương vẫn chưa được biết rõ, các nghiên cứu vẫn đang được tiến hành hành để tìm nguyên nhân.
Nhiều chuyên gia cho rằng, nguyên nhân bắt đầu do một lỗi trong AND của tế bào, khiến cho các tế bào xương phát triển và phân chia một cách không kiểm soát được. Các tế bào này nhân lên không ngừng, đến một lúc nào đó hình thành khối u.
Triệu chứng của ung thư xương
Ung thư xương giai đoạn sớm thường không có biểu hiện gì đặc biết, nhiều trường hợp phát hiện được do tình cờ đi khám bệnh. Ung thư xương phát triển đến một thời điểm nào đó sẽ có biểu hiện lâm sàng. Các biểu hiện thường gặp là:
- Đau xương, đây là biểu hiện sớm nhất và thường gặp nhất. Đau tự nhiên, liên tục, đau ngày càng tăng. Không đáp ứng với các loại thuốc giảm đau thông thường.
- Sưng, biến dạng, lệch trục xương, xuất hiện ở xương có khối u phát triển
- Tự nhiên gãy xương, hoặc gãy sau một tác động nhẹ.
- Các biểu hiện toàn thân có thể kèm theo như mệt mỏi, chán ăn, gầy sút cân.
Yếu tố nguy cơ
Do chưa biết rõ các nguyên nhân gây ung thư xương, cho nên hầu hết các ung thư xương không có yếu tố nguy cơ rõ ràng. Nhưng một số yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư xương bao gồm:
- Yếu tố di truyền: Một số hội chứng di truyền hiếm của gia đình làm tăng nguy cơ ung thư xương.
- Bệnh Paget xương: Xương bình thường luôn được đổi mới, tức luôn diễn ra quá trình hủy xương và tạo xương. Trong bệnh Paget xương, quá trình tạo xương ngắn, theo thời gian, các xương bị ảnh hưởng có thể trở nên mỏng mỏng. Bệnh Paget ảnh hưởng đến người lớn tuổi, làm tăng nguy cơ ung thư xương.
- Tiếp xúc với liều lượng bức xạ, những người xạ trị ung thư, làm tăng nguy cơ ung thư xương.
Cận lâm sàng
- Chụp X quang xương: Đây là biện pháp đơn giản, có thể thực hiện được ở nhiều cơ sở, có thể phát hiện được ung thư xương ở giai đoạn sớm. Cho biết vị trí, kích thước và hình dạng khối u.
- Chụp cắt lớp (CT) hoặc cộng hưởng từ (MRI): Đây là phương pháp hiện đại, cho kết quả chính xác cao. Có thể phát hiện được khối u ở giai đoạn sớm, ngoài ra có thể phát hiện được cả các tổn thương ở xung quanh, và cả tình trạng di căn.
- Sinh thiết xương làm xét nghiệm tế bào học: Chẩn đoán xác định được khối u có phải là ác tính hay không.
Điều trị ung thư xương
Bệnh ung thư xương, nếu được phát hiện sớm điều trị đúng mang lại kết quả tốt. Các biện pháp điều trị:
- Phẫu thuật: Thực hiện khi ung thư giai đoạn sớm, chưa có di căn. Thường lấy bỏ khối u và một phần xương lành, cùng những tổ chức lành xung quanh khối u. Sau phẫu thuật, dùng miếng kim loại đặc biệt để cố định lại xương.
- Hóa trị liệu: Được áp dụng khi ung thư đã di căn, không còn khả năng phẫu thuật, hoặc không thể phẫu thuật được. Cũng được áp dụng để thu nhỏ kích thước khối u trước khi phẫu thuật, hoặc kết hợp sử dụng sau phẫu thuật để tăng kết quả điều trị.
- Xạ trị: Trong một số trường hợp, ung thư xương có thể áp dụng pháp xạ trị thay cho phẫu thuật để phá hủy khối u.
- Nhiều trường hợp phải kết hợp cả 3 phương pháp là hóa trị, xạ trị và phẫu thuật.
Kết luận
Ung thư xương tiên lượng nặng, tỷ lệ tử vong cao, kết quả điều trị hoàn toàn phụ thuộc vào việc phát hiện sơm hay muộn. Nếu được phát hiện sớm, điều trị mang lại kết quả tốt. Nói chung, khi phát hiện ung thư xương, phẫu thuật càng sớm càng tốt.
Ths.Bs Vũ Văn Lực
Ung thư xương
