Đau lưng là bệnh khá phổ biến, gặp khoảng 30% dân số. Bệnh gặp ở mọi lứa tuổi, mọi giới, nhưng thường gặp ở tuổi trung niên và người cao tuổi.
Đau lưng gây bứt dứt khó chịu, làm ảnh hưởng đến sinh hoạt, học tập và làm việc, làm giảm chất lượng cuộc sống. Nhiều trường hợp, đau lưng là biểu hiện sớm của những căn bệnh nguy hiểm.
Nguyên nhân gây đau lưng
Có nhiều nguyên nhân gây ra bệnh đau lưng, nhưng qua các nghiên cứu trên lâm sàng các nguyên nhân phổ biến gây đau lưng có thể do:
- Thoái hóa cột sống: Thoái hóa cột sống thắt lưng gây chèn ép vào rễ, dây thần kinh, gây ra đau, tê vùng thắt lưng, lan xuống mông, thậm chí lan xuống tận bàn chân.
- Do chấn thương: Chấn thương vùng cột sống có thể làm bong gân, giãn dây chằng gây đau âm ỉ vùng lưng, đau tăng lên khi vận động. Những vết thương cũ hoặc những chấn thương nhỏ nhưng lặp đi lặp lại nhiều lần cũng là nguyên nhân gây đau lưng.
- Thoát vị đĩa đệm cột sống: Thoát vị đĩa đệm là tình trạng đĩa đệm lệch ra khỏi vị trí ban đầu, chèn ép vào tổ chức xung quanh, đặc biện là chèn ép tủy sống gây ra đau lưng, đau lan xuống mông, thậm chí lan xuống tận bàn chân. Thoát vị đĩa đệm có thể gặp ở bất kỳ vị trí nào, nhưng hay gặp nhất ở cột sống thắt lưng.
- Gãy xương: Gãy xương đốt sống là một trong những nguyên nhân gây đau lưng nặng nhất, thường đau nhói, đau tăng lên khi vận động, nếu bất động tốt thì cơn đau giảm. Phải cố định bằng bó bột hoặc đai cố định cột sống. Trường hợp nặng, phải phẫu thuật kết hợp xương.
- Nhiễm trùng: Nhiễm trùng có thể ở cột sống hoặc ở tổ chức xung quanh gây đau lưng. Bệnh thường kèm theo sốt, sưng, nóng, đỏ vùng cột sống.
- Mang thai: Đau lưng gặp rất phổ biến ở phụ nữ mang thai, biệt là những tháng cuối của thai kỳ, do áp lực quá mức lên cột sống.
- Bệnh lý vùng cột sống: Một số bệnh mạn tính có thể gây đau lưng như viêm cột sống dính khớp, thấp khớp, viêm khớp dạng thấp, loãng xương,....
- Thừa cân béo phì: Khi bị thừa cân béo phì, sẽ tạo ra một áp lực lên cột sống, quá trình này kéo dài gây đau lưng.
- Stress: Do áp lực của cuộc sống, con người gia tăng các mối lo lắng và căng thẳng, gây ra một loạt các rối loạn về sức khỏe, trong đó có đau lưng.
- Ngủ sai tư thế: Nhiều trường hợp đau lưng do tư thế ngủ gây ra, như ngủ đềm quá mềm, ngủ đầu không thẳng với cổ,... làm cho cột sống phải chịu thêm áp lực. Đau do ngủ sai tư thế thường chỉ xảy ra tạm thời, nhưng nó sẽ trở thành mạn tính nếu không thay đổi tư thế phù hợp.
- Ngồi nhiều đứng lâu: Do đặc thù công việc, nhiều khi phải ngồi làm việc kéo dài hoặc đứng quá lâu cũng là nguyên nhân gây đau lưng. Đây là biểu hiện phổ biến đối với đối tượng nhân viên văn phòng.
Điều trị đau lưng
- Điều trị triệu chứng:
Trường hợp đau nhiều, đau kéo dài làm ảnh hưởng đến sinh hoạt và làm việc, cần phải điều trị bằng thuốc giảm đau. Các thuốc cơ bản được sử dụng là:
+ Thuốc giảm đau: Thuốc giảm đau chống viêm không steroid (NSAIDs) như ibuprofen, diclofenac, indometacin…phối hợp với paracetamol.
+ Thuốc giãn cơ: Như mydocalm, decontractyl…
+ Những thuốc an thần, như diazepam có thể sử dụng trong trường hợp đau do co cơ, hoặc người bệnh quá lo lắng, nhưng không được dùng dài ngày vì dễ gây nghiện.
+ Sử dụng sản phẩm chứa Canxi, vitamin D, MK7 cùng các dưỡng chất thiết yếu giúp cột sống khỏe mạnh, giảm lực đè lên vị trí bị chèn ép, qua đó giảm tình trạng đau lưng. Thời gian sử dụng sản phẩm này khi đã mắc bệnh ít nhất từ 3-6 tháng tùy theo mức độ. Có thể lặp lại mỗi năm ít nhất 2 đợt, mỗi đợt 3 tháng.
+ Cải thiện tình trạng tê bì, giải phóng các rễ thần kinh và mạch máu bị chèn ép, bằng sản phẩm chứa tiền vitamin B1 (Fursultiamin), các vitamin nhóm B, chondroitin, Ginkgo Biloba và cao Blueberry.
- Điều trị nguyên nhân:
Tùy theo nguyên nhân gây đau lưng mà có biện pháp điều trị khác nhau. Chẳng hạn như đau do thoái hóa thì điều trị thoái hóa, do thoát vị đĩa đệm thì điều trị thoát vị, gãy xương thì bất động hoặc kết hợp xương,... Nói chung khi điều trị khỏi căn nguyên thì tình trạng đau lưng cũng sẽ cải thiện.
- Các biện pháp không dùng thuốc:
+ Trường hợp đau nhiều cần nghỉ ngơi, tránh tất cả những hoạt động gây đay.
+ Các biện pháp chiếu đèn, kéo dãn đốt sống, vật lý trị liệu, phục hồi chức năng, xông hơi, chườm nóng,.... cũng có tác dụng tốt để hỗ trợ điều trị đau lưng và phòng tái phát.
+ Có thể dùng đai cột sống thắt lưng, thậm chí bó bột để bất động. Ngay sau khi hết đau cấp, phải tập vận động nhẹ nhàng, phù hợp, tránh cứng khớp.
Phòng bệnh đau lưng
Phòng bệnh đóng vai trò rất quan trọng, có thể ngăn ngừa và hạn chế các yếu tố thúc đẩy quá trình đau lưng. Có thể tập trung vào việc giảm các yếu tố nguy cơ:
- Điều chỉnh cân nặng ở trọng lượng lý tưởng, tránh dư cân béo phì.
- Tránh các tư thế xấu trong sinh hoạt và lao động hàng ngày như không ngồi nhiều, đứng lâu, bảo đảm vệ sinh và an toàn lao động để giảm các lực tỳ đè bất hợp lý lên sụn khớp.
- Cố gắng tập thể dục hàng ngày và giữa các giờ lao động. Khi có tuổi, cần duy trì chế độ tập thể dục đều đặn, vừa sức, tốt nhất là đi xe đạp, đi bộ, bơi lội và tập dưỡng sinh... Ngày tập ít nhất 60 phút, ít nhất 5 ngày/ tuần.
- Tránh các động tác quá mạnh, đột ngột, tránh sai tư thế khi mang vác nặng.
- Phát hiện và điều trị sớm các dị tật, các di chứng của chấn thương, các bệnh lý tại cột sống.
- Bảo đảm chế độ dinh dưỡng đầy đủ, cân đối. Đặc biệt bổ sung canxi, vitamin D, MK7, vitamin C,… vào khẩu phần ăn hàng ngày của người có tuổi.
- Sử dụng hàng ngày hoặc thành từng đợt (tùy theo độ tuổi) các sản phẩm có chứa các thành phần như canxi, vitamin D, MK7, chondroitin sulfat,… giúp tăng tái tạo xương, tái tạo mô sụn.
Ths.Bs Vũ Văn Lực
Đau lưng
